3 Sygnały Prześladowania Dziecka Przez Rówieśników i Mediacje w Szkole

fot. Martin Polo/px

Mediacje Rówieśnicze

Mediacje rówieśnicze mogą być jednym ze sposobów rozwiązywania konfliktów pomiędzy skonfliktowanymi uczniami.

Gdy dziecko staje się ofiarą złego traktowania przez rówieśników, dotyka go przygnębienie, smutek i samotność. Przyjrzyjmy się bliżej pojęciom: bullying i cyberbullying, jako szczególnym formom przemocy rówieśniczej. Jako rodzice powinniśmy wiedzieć, że nasze dziecko może być zarówno ofiarą jak i sprawcą prześladowania. Jako sprawca może być członkiem grupy szkolnej, która izoluje, naśmiewa się, obraża słownie i poniża kogoś w obecności innych osób. Poznajmy bliżej pojęcia: bullying i cyberbullying, jako formy przemocy rówieśniczej.

Co to jest bullying i na czym polega?

Bullying (prześladowanie) zalicza się do specyficznej formy przemocy rówieśniczej. Oznacza on „długotrwałe upokarzanie ciągle tej samej osoby przez większość członków grupy”. Aby tego typu zachowanie można było uznać za bullying, konieczne jest występowanie trzech sygnałów.

  1. Osoba stosująca tę formę przemocy posiada władzę nad swoją ofiarą – jest stroną silniejszą i stosuje różne formy fizyczne lub psychiczne, by taką przewagę okazać. Władza jest efektem jego silnej pozycji społecznej w grupie. Przemoc jest wtedy przejawiana przez grupę osób wobec jednej osoby lub grupy osób słabszych.
  2. Tego typu zachowania powinny być regularne, powtarzalne. Ta regularność jest szczególnie dotkliwa dla ofiar, bowiem nie tylko muszą one przetrwać napaść ze strony sprawcy, ale jeszcze żyją w ciągłej obawie, że sytuacja się powtórzy.
  3. Celem sprawcy jest skrzywdzenie, sprawienie przykrości innej osobie, choć nie zawsze zamierzenie to sprawca musi sobie uświadamiać.

Rodzaje zachowań występujące przy bullyingu.

Bullying zawiera w sobie różnego rodzaju zachowania typu:

  • groźby i wyzwiska,
  • złośliwości (obmawianie, plotkowanie, zabór rzeczy),
  • stosowanie przemocy fizycznej.

Może przybrać także postać wykluczenia z grupy.

Nowa forma bullyingu - cyberbullying.

Cyberbullying polega na używaniu różnego rodzaju narzędzi informatycznych, w szczególności internetu oraz telefonów komórkowych w celu prześladowania lub ośmieszania danej osoby. Polskie badania pokazują, że połowę sprawców tego typu czynów stanowią koledzy szkolni, a ich ofiarą pada co dziesiąty nastolatek.

Wykluczanie i obmawianie boleśniejsze niż pobicie.

Uczniowie przyznają, że najbardziej stresujące dla nich formy bullyingu polegają na wykluczeniu z grupy i obmawianiu. Są one według badanych dotkliwsze, niż pobicie . Skutki izolowania mogą być następujące:

  • brak pewności siebie,
  • brak więzi społecznych,
  • izolowanie się od rówieśników.

Powszechność występowania tego typu przemocy.

Bullying należy niestety do powszechnych zjawisk występujących w szkołach. Do większości tego typu czynów czynów dochodzi na ich terenie. Występowanie bullyingu jest w zasadzie niezależne od wielkości szkoły czy wielkości miejscowości, w której się ona znajduje.

Różne przyczyny występowania przemocy rówieśniczej

Przyczyny występowania bullyingu mogą być różnorakie. Wśród nich sama młodzież wymienia np.:

  • chęć zaimponowania i zdobycia uznania wśród kolegów (mogą się przed nimi „popisać”),
  • chęć dominacji i próby podporządkowania sobie innych,
  • możliwość ukazania swojej ważności w szkole,
  • dobrej zabawy (sprawia im to „frajdę”),
  • wyładowania agresji,
  • zdobycia pieniędzy lub innych rzeczy.

Mediacje rówieśnicze i z udziałem mediatora np. wychowawcę.

Jednym ze sposobów nauczenia poprawnej komunikacji, rozwiązywania trudnych sytuacji i poprawiania relacji pomiędzy rówieśnikami może być zastosowanie w szkole:

  • mediacji rówieśniczych prowadzonych przez parę mediatorów, czyli odpowiednio przygotowanych uczniów,
  • mediacja pomiędzy ofiarą a sprawcą przemocy prowadzona przez odpowiednio przygotowanego, neutralnego i bezstronnego mediatora np. nauczyciela, pedagogoga. Uczestniczą w niej strony konfliktu oraz mediator.

Dlaczego należy podjąć działania przeciwko przemocy rówieśniczej?

W środowisku szkolnym należołoby podjąć działania naprawcze związane z edukacją dotycząca skutecznej komunikacji międzyludzkiej. Jeśli tego nie zrobimy to może się okazać, że jako społeczeństwo będziemy mieć poważny problem z osobami, które jako dzieci były agresywne i stosowały przemoc wobec innych. Część z tych dzieci zaczyna bowiem brać udział w innych niewłaściwych zachowaniach takich jak, alkoholizowanie się czy narkotyzowanie się, czy działania przestępcze.
Wyzwaniem dla nas dorosłych staje się wykrycie tego typu zachowań i zareagowanie w celu zdemaskowania oraz zakończenia prześladowania ofiary. Mediacje rówieśnicze włączają się do procesu przeciwdziałania przemocy i stosowania sposobów zmierzających do porozumienia i zakończenia konfliktu.


Źródła

Witold Klaus - „Wykorzystanie sprawiedliwości naprawczej w zapobieganiu przemocy rówieśniczej w szkole.”

Autor

Urszula Winiarska

Pomysłodawca, Założyciel i Redaktor Serwisu StrefaMediacji.pl, Mediator Stały, Wiceprezes Stowarzyszenia Strefa Mediacji. Od 2014 roku w swojej mediacyjnej pracy wykorzystuje doświadczenie zdobyte podczas praktykowania Uważności.